Hiện nay tại các nghĩa trang như A1, Him Lam hay Độc Lập phần lớn là các phần mộ vô danh của các anh hùng liệt sĩ. Qua nhiều năm vẫn chưa được nhà nước trả tên. Có nhiều ngôi mộ vì không xác định được danh tính nên nhiều gia đình đã dùng phương pháp ngoại cảm để tìm phần mộ của người than mình. Vì để giải quyết tâm lý cho gia đình quản trang đã đánh dấu bằng cách viết tên của liệt sĩ lên phía sau bia mộ để tiện cho việc hương khói của gia đình.
Có rất nhiều thân nhân, gia đình liệt sĩ thắc mắc và đây dường như cũng là trăn trở lớn của các nhà chức trách cùng những người làm công tác xã hội là tại sao đến nay vẫn chưa thể trả lại danh tính cho các phần mộ của liệt sĩ?Đương nhiên việc trả danh tính cho các liệt sĩ là điều cần và nên nhưng đây là một vấn đề vô cùng nan giải bởi.
Những ngày đầu khi cách mạng diễn ra lực lượng chiến đấu của Việt Nam ta còn non yếu, dù đã học hỏi và nhận được sự giúp đỡ của Liên Xô nhưng về nhiều mặt vẫn chưa được hoàn thiện.
Nhất là về mặt hậu cần. Các thông tin về chiến sĩ chưa được hoàn thiện đầy đủ, sát xao và kỹ càng.
Hơn thế nữa trong chiến trường đấu tranh ác liệt một tiểu đội một ngày có thể mất đi vài đồng chí thậm chí là một nữa quân số chỉ sau một trận đánh. Do sự thiếu hụt về quân số nên được cấp trên điều thêm xuống tiểu đội tiểu đoàn. Nên các chiến sĩ mới chỉ biết được tên nhau là gì thì đã được lệnh tham gia chiến đấu và hy sinh.
Ngay trong chính những trận chiến ác liệt ấy có những đồng chí hy sinh mà các bộ phận cơ thể đã không còn nguyên vẹn. Thế nên những chiến sĩ còn sống chỉ có thể cố gắng nhạt lại đầy đủ và ghép lại thi hài cho đồng đội của mình và an tang mà thôi. Vậy nên việc ghép nhầm bộ phận của người này sang người kia là chuyện khó tránh khỏi.
Ngay cả khi các liệt sĩ đã được an táng xong hôm sau trận đánh lại diễn ra pháo bay vào đúng nơi vừa an táng. Điều này rất khó khăn cho việc tìm kiếm và xác định danh tính của những liệt sĩ đã hy sinh .
Và ngày nay khi nghĩa trang đã được tu bổ và nâng cấp phần mộ của các liệt sĩ được tu sửa lại. Thì phần mộ thế nằm rất sâu so với phần mộ được xây dựng. Nên rất khó khăn cho việc khai quật và xét nhiệm AND
Nhưng quan trọng nhất phải kể đến cơ sở hạ tầng cũng như kinh tế của tỉnh Điện Bên nói riêng và cả nước nói chung. Trả lại tên cho các liệt sĩ vô danh là điều ai cũng muốn nhưng vô cùng khó khăn. Cần được triển khai trên quy mô lớn mất nhiều thời gian. Nhưng thứ mà chúng ta thiếu nhất chính là thông tin, không có thông tin, không có cơ sở. Nên việc đi tìm danh tính liệt sĩ gần như “ mò kim đáy bể”.
Tuy nhiên dù những phần mộ của những liệt sĩ ấy dù vô danh hay đã được trả lại danh tính thì cũng đều mang một cái tên chung đó là “anh hùng”. Chính cái tên ấy đã khiến cho việc có hay không tên tuổi liệt sĩ trên bia mộ không còn quan trọng. Vì chúng ta luôn dành cho những vị “ anh hùng” ấy một lòng biết ơn sâu sắc, một sự ngưỡng mộ, tự hào. Và Điện Bên Phủ hay những con người Việt Nam hôm nay đang sống và hưởng hạnh phúc tất cả là nhờ công lao to lớn của các anh. Chúng ta những con người của hòa bình luôn nhớ ghi ơn sâu sắc những công lao to lớn ấy, đời đời không quên
Quàng Hoài Linh
Lớp 11B2 trường phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Điện Biên
